ISO 14001:2015
ISO 14001:2015
Ben je als organisatie bezorgd om het milieu en wil je graag structureel de milieuprestaties van je organisatie verbeteren? Dan is het implementeren van een milieumanagementsysteem (MMS) een must. De ISO 14001:2015 norm is dé norm bij uitstek om je hierbij te helpen.
Wat is ISO 14001?
In het bedrijfsleven wordt de relatie met milieu, ‘milieumanagement’, steeds belangrijker. Dit komt voornamelijk door de toenemende maatschappelijke aandacht voor milieu en duurzaamheid. Om een passend milieubeleid te ontwikkelen en de uitvoering ervan te borgen, kan een milieumanagementsysteem (MMS) – ook wel Environmental Management System (EMS) genoemd – opgezet worden.
ISO 14001 specificeert eisen voor een milieumanagementsysteem met als doel je milieuprestaties te verbeteren. De norm vormt zo een nuttig hulpmiddel voor het evalueren, verbeteren en rapporteren van milieuprestaties, alsook de opvolging van de conformiteit aan milieuwetgeving. Door het behalen van een ISO 14001 certificaat, maak je aantoonbaar dat je milieu-aspecten een vaste plaats geeft in de bedrijfsvoering.
- Milieuaspect = onderdeel activiteit, product of dienst, in wisselwerking met het milieu
- Milieueffect = gunstige of ongunstige verandering in het milieu, geheel of gedeeltelijk het gevolg van een organisatie.
Het milieumanagementsysteem zorgt dat er consequent aandacht wordt besteed aan alle milieu-aspecten die relevant zijn voor de bedrijfsvoering. Hierbij moet je als organisatie kijken naar de verschillende milieuthema’s (water, lucht, afval, energie, …), rekening houdend met het ‘levencyclusperspectief’ van je product of dienst. Met andere woorden, je beperkt je niet tot de grenzen van je eigen organisatie, maar bent ook bewust van je milieuprestaties in de gehele keten (in- én uitgaand!). Denk aan luchtverontreiniging, energieverbruik, afvalmanagement, het gebruik van natuurlijke bronnen, verspilling… Enkel door al deze factoren systematisch op te nemen, kan je continue verbetering realiseren op het gebied van milieu en duurzame bedrijfsvoering.
ISO 14001:2015
Hoewel milieu al eeuwen een belangrijk onderwerp vormt, werd er pas echt gewerkt rond milieubeheer sinds de jaren 80′. Uit het toenemend besef dat wereldwijd steeds meer bedrijven actief bezig waren met milieumanagement, werden er internationale normen opgericht om dit te standaardiseren. Uit enkele van deze normen, werd de eerste versie van de ISO 14001 norm ontwikkeld en gepubliceerd in 1996. Dat normdocument werd sindsdien 3 keer geüpdatete door een expertencommissie.
Eind 2015 is de nieuwste versie van de ISO 14001 norm uitgekomen, met in België als officiële naam NBN EN ISO 14001:2015. In België is het NBN (Bureau voor Normalisatie) verantwoordelijk voor de publicatie van (internationale en Europese) normen. Zodra een Belgische publicatie plaatsvindt, krijgt de norm automatisch deze toevoeging. De ‘EN’ toevoeging verwijst dan weer naar de Europese publicatie door CEN-CENELEC.
Hiernaast bestaat ook het Europees Milieumanagement- en Audit Schema (EMAS) als een milieubeheer- en auditsysteem van de Europese Unie (EU). De eisen aan het milieumanagementsysteem in de EMAS-verordening zijn identiek aan ISO 14001.Â
Waarom ISO 14001 certificering?
Iedereen wil vandaag zeker zijn dat je organisatie zich aan alle geldende milieuvoorschriften houdt. Het ISO 14001 certificaat is internationaal erkend voor milieumanagement en geeft je geloofwaardigheid een flinke boost bij onderhandelingen.Â
Een belangrijk onderdeel van ISO 14001 is de werking van je organisatie toetsen aan de huidige en toekomstige regelgeving op het vlak van milieuprestaties. Hierdoor heb je een sterkere garantie dat milieuwetten en -regels goed worden geïdentificeerd en beheerst.
De ISO 14001 norm vormt ook een management tool die je helpt systematisch betere milieuprestaties te realiseren. Door naar je energieverbruik, afvalbeheer, middelengebruik, … te kijken kan je verbeteringen identificeren en kosten besparen.
In een samenleving waarin duurzaamheid een absolute prioriteit vormt, vormt het ISO 14001 certificaat een waardevol communicatiemiddel. Je geeft vertrouwen aan nieuwe en huidige klanten, leveranciers, buurtbewoners, … dat je als organisatie begaan bent met het milieu.
Alsmaar meer opdrachtgevers nemen sterke milieuprestaties op als een voorwaarde. Ook bij aanbestedingen wordt er steeds meer waarde gegeven aan een ISO 14001 certificaat omdat deze organisaties hun milieuzaken aantoonbaar op orde hebben.
De inhoud van ISO 14001
ISO 14001 is – zoals de meeste ISO-normen – opgesteld volgens het Harmonised Structure (HS) principe. Dit betekent dat deze normen een gemeenschappelijke kerntekst en dezelfde structuur hebben. Op deze manier wordt geborgd dat thema’s die in elke norm aan bod komen steeds op dezelfde plaats (hoofdstuk & paragraaf) behandeld worden.Â
De norm bestaat uit 11 hoofdstukken, die hieronder worden weergeven. De eerste vier hoofdstukken (0 t/m 3) bevatten algemene uitleg, de hoofdstukken 4 tot en met 10 beschrijven de kern van de norm, namelijk de normeisen.
| Hoofdstuk 0: Inleiding | Hoofdstuk 6: Planning |
| Hoofdstuk 1: Toepassingsgebied (Scope) | Hoofdstuk 7: Ondersteuning |
| Hoofdstuk 2: Normatieve verwijzingen | Hoofdstuk 8: Uitvoering |
| Hoofdstuk 3: Definities | Hoofdstuk 9: Evaluatie |
| Hoofdstuk 4: Context van de organisatie | Hoofdstuk 10: Verbetering |
| Hoofdstuk 5: Leiderschap |
Voor wie is ISO 14001 bedoeld?
Elke organisatie heeft een ecologische impact op haar omgeving. Is het niet door de activiteiten van de organisatie zelf dan is het wel door de inkoop van producten en diensten. ISO 14001 is dan ook een handige leidraad voor elke organisatie.
De ISO 14001-norm geeft aan wat in het managementsysteem geregeld moet zijn, de invulling ervan bepaalt elke organisatie zelf. Wanneer je organisatie een beperkt aantal milieuaspecten en milieurisico’s heeft, is de invulling van het managementsysteem daarop aangepast.
De ISO 14000 serie
De ISO 14000 serie helpt organisaties hun milieuverantwoordelijkheden te beheren. De bekendste – en enige certificeerbare – norm in de reeks is ISO 14001. De andere, aanvullende richtlijnen dienen ter ondersteuning van ISO 14001 en focussen elk op deelaspecten, zoals auditing, communicatie, labels, ecodesign en levenscyclusanalyse.
De serie bestaat uit:
- ISO 14001 ‘Milieumanagementsystemen – Eisen met richtlijnen voor gebruik’
- ISO 14004 ‘Environmental management systems – General guidelines on implementation’
- ISO 14005 ‘Environmental management systems – Guidelines for a flexible approach to a phased implementation’
- ISO 14006 ‘Environmental management systems – Guidelines for incoporating ecodesign’
- ISO 14015 ‘Environmental management – Environmental assessment of sites and organizations’
- ISO 14040 ‘Environmental management – Life cycle assessment – Principles and framework’
- ISO 14044 ‘Environmental management – Life cycle assessment – Requirements and guidelines’